Of Mice and Men (เพื่อนยาก) เขียนโดย John Steinbeck

นวนิยายเรื่อง Of Mice and Men ตีพิมพ์ครั้งแรกปี 1937 เขียนโดยจอห์น สไตน์เบค นักเขียนรางวัลโนเบลชาวอเมริกัน ที่สะท้อนสังคมอเมริกันในช่วงยุคตื่นทอง หรือ California Gold Rush ที่มีข่าวลือถึงความมั่งคั่งไปด้วยทรัพยากรและแร่ธาตุในแคลิฟอร์เนีย ทำให้ชาวอเมริกันจำนวนมากต่างเดินทางไปที่แคลิฟอร์เนียด้วยความหวังว่าจะมีชีวิตที่มั่งคั่งร่ำรวยมากขึ้น เช่นเดียวกันกับตัวละครหลักในเรื่องนี้ซึ่งก็คือ จอร์จ มิลตัน (George Milton) และ เลนนี่ สมอลล์ (Lennie Small)

จอร์จ และเลนนี่ เป็นคู่ซี้ที่บุคลิกต่างกันอย่างสุดขั้ว จอร์จ เป็นชายร่างผอมสูง มีความสุขุม ขณะที่เลนนี่เป็นรูปร่างท้วมใหญ่ มีบุคลิกลักษณะเหมือนเด็ก และเสพติดการลูบไล้สิ่งที่ฟู ๆ นุ่ม ๆ เช่น ขนกระต่าย หนู หรือเส้นผมผู้หญิง ทั้งที่มีความฝันร่วมกันว่าอยากจะมีบ้านฟาร์มและให้เลนนี่เลี้ยงกระต่ายแบบที่เขาชอบ ทั้งคู่จึงออกเดินทางไปยังแคลิฟอร์เนียเพื่อหางาน เก็บเงิน เพื่อให้ได้บ้านฟาร์มตามความฝัน ประจวบเหมาะกับช่วงนั้นที่เลนนี่กำลังถูกตามล่าตัวจากกลุ่มชาวบ้านด้วยข้อหาข่มขืนผู้หญิงคนหนึ่งซึ่งแท้ที่จริงแล้วเลนนี่เพียงแต่เห็นชุดกระโปรงที่ฟูฟ่องของเธอและจึงใช้มือสัมผัสเพราะนิสัยเสพติดนี้ของเขา ทั้งคู่ได้ลงหลักที่ไร่แห่งหนึ่งและเริ่มต้นทำงาน  ณ ไร่แห่งนี้ มีเคอร์ลลี่ (Curley) ลูกชายเจ้าของไร่ เขาเป็นชายตัวเล็กแต่ลักษณะกร่างพอสมควร เขาเป็นคนที่หึงหวงภรรยาอย่างมาก ขณะเดียวกันภรรยาของเขาก็ชอบเรียกร้องความสนใจจากหนุ่ม ๆ ในไร่เสมอ และแล้วปัญหานี้ก็ได้เกิดขึ้นกับเลนนี่จนได้ เขามีปัญหากับลูกชายเจ้าของไร่ที่เขาทำงานอยู่ ทั้งคู่เกิดทะเลาะกันขึ้นมา ด้วยขนาดรูปร่างแล้ว เลนนี่จึงชนะเกมนี้ไปอย่างง่ายดายและโดยไม่ได้ตั้งใจด้วย ในเรื่องนี้เรายังได้เจอกับครูก (Crook) คนงานผิวดำที่ที่พักของเขาถูกปลีกออกจากคนงานที่เป็นคนขาวคนอื่น ๆ ครูกจึงเป็นคนที่มีนิสัยที่ชอบแดกดัน และขับไล่คนขาวคนอื่น ๆ ที่เข้ามาในพื้นที่ของเขาซึ่งรวมถึงเลนนี่และภรรยาของเคอร์ลลี่ด้วย

เกือบตลอดทั้งเรื่อง ทั้งจอร์จและเลนนี่จะชอบคุยกันถึงเรื่องความฝันของเขา จอร์จเชื่อและพร่ำสอนเลนนี่ในเรื่องการทำงานหนักและการเก็บเงินสำหรับอนาคต อย่าใช้จ่ายแบบอยู่ไปวัน ๆ เหมือนกับคนงานคนอื่น ๆ เพราะพวกเขาแตกต่างเนื่องจากพวกเขามีความฝันขณะที่คนงานเหล่านั้นไม่มี สิ่งนี้แสดงถึงความเป็นอเมริกันดรีมที่ศรัทธาในการทำงานหนักเพื่อจะได้ประสบความสำเร็จในชีวิตได้อย่างชัดเจน จากนวนิยายเรื่องนี้จะสะท้อนให้เราเห็นว่าแท้จริงแล้ว อเมริกันดรีมที่ว่า เป็นแค่สิ่งชวนเชื่อ (Propaganda) ที่สร้างขึ้นโดยรัฐและกระบวนการทางสังคมหรือเป็นสิ่งที่เป็นไปได้จริง ๆ กันแน่ เราจะเห็นสภาพความทุกข์ยากของผู้คนหรือปัจเจกชนในแต่ละสถานะ ทั้งชายผิวดำชนชั้นล่าง ชายผิวขาวชนชั้นล่าง ผู้หญิงชนชั้นกลาง ฯลฯ ซึ่งขอบอกเลยว่าหนังสือเล่มนี้เรียกน้ำตาจากเราไปได้  สำหรับใครที่ชอบนวนิยายหรือกำลังศึกษาสังคมอเมริกัน (ซึ่งอันที่จริงแล้วก็มีความคล้ายคลึงกับของเมืองไทยเราอยู่บ้าง) ก็อยากให้ลองอ่านนิยายเรื่อง Of Mice and Men เรื่องนี้ดูเหมือนกันนะ